|
|
SPIS TREŚCI
1.0 Wprowadzenie
2.0 A
ABC – Active Body Control
ABS – Antiblockiersystem; Anti-lock Braking System
ACC – Adaptive Cruise Control
ADB - Automatic Diferential Brake (Differenziale Autobloccante Anteriore)
AFV - Alternative Fuel Vehicle
AHR - Active Head Restraint – (SAHR)
ASC+T - Automatic Stability Control + Traction
ASF – Audi Space Frame
ASG - Automatic Stop & Go
ASR – Anti Skid/ Slip Regulation (Antriebschepfregelung)
AWD – All Wheels Driven
3.0 B
BA – Brake Assistant / Brake Assist (BAS)
BAS – Brake Assistant (Bremsassistent)
BDE – Benzin – Direkteinspritzung
4.0 C
CBC - Cornering Brake Control
CDI - Common Rail Direct (Diesel) Injection
COMAND - Cockpit Management and Data System
COMPREX
CRS – Common Rail System (CR)
CVT – Constantly Variable Transmission ; Continuously Variable Transmission
Cw – (Cx)
Cx
5.0 D
D4
D4-D – D4 Diesel
DCI – diesel Common Rail injection (dCi)
DID - Direct Injection Diesel – (DI-D)
Distronik – Distance Elektronik
DSA - Dual Stage Airbag System
DSC – Dynamic Stability Control
DSTC - Dynamic Stability and Traction Control
DUMMY
6.0 E
EAS – Electronic Air Suspension
EBA – Elektronisher Bremsassistent
EBD - Electronic Braking - Force Distribution
EBV – Elektronische Bremskraftverteilung
ECU – Engine Control Unit
EDC - Electronic Diesel Control
EGR – Exhaust Gas Recirculation
EHB – Elektrohydraulische Bremse; Elektrohydraulic Brake
ESC - Electronic Stability Control
ESP – Elektronisches Stabilitats-Programm; Electronic Stability Program
ETC – Electronic Traction Control
EURO-NCAP – European New Car Assessment Programme
7.0 “F”
FCHV – Fuel Cell Hybrid Vehicle
FSI - Fuel Stratified Injection
8.0 “G”
GDI – Gasoline Direct Injection
GPS – Global Positioning System
9.0 „H”
HDC – Hill Descent Control ; Hill Down Control
HDI – Haute Pression Diesel Injection; High Pressure Direct Injection
HUD – Head-Up Display
10.0 „I”
IC - Inflatable Curtain
ICC – Intelligent Cruise Control
IDE - Injection Directe Essence – (idE)
ISOFIX
11.0 „J”
JTD – Jet Thrust Diesel
JTS – Jet Thrust Stoichiometric
12.0 „K”
KA -- Knieairbag
KAT - Katalysator
13.0 „L”
LA – Light Assistant
LBE – Lean Burn Engine
LPG - Liquid Petroleum Gas
14.0 „M”
MCC - Micro Compact Car
MOLIS – Modulares Lichtsystem
MPI - Multi Point Injection
MSP – Maserami Stability Program
MSS – Motor Start – Stop
15.0 „N”
N – Neutral
NGV – Natural Gas Vehicle
16.0 “O”
OBD - On-Board Diagnostics
ODB - Offset Deformable Barrier
OCS – Occupant Classification System
17.0 “P”
PAX
PCCB - Porsche Ceramic Composite Brake
PDC - Park Distance Control
PPM – Parts Per Milllion
PSM - Porsche Stability Management
18.0 “Q”
19.0 “R”
RDS - Radio Data System
RLFS – Returnless Fuel System
ROPS - Roll Over Protection System
RPM – Revolutions Per Minute
20.0 “S”
SAHR – Saab Active Head Restraint (SAHR 2)
SCC – Spark Control
SCR – Selective Catalytic Reduction
SIDEGUARD
SIPS – Side Impact Protection System
SLS – Self Levelling Suspension
SMG - Sequential Manual Gearbox; Sequentielles M-Getriebe
SPI - Single Point Injection
SPI – Spark Plug Injector
SRS - Safety Restraint System – (AIRBAG, SIDEGUARD)
SRS AIRBAG – Supplemental Restraint System AIRBAG)
SSPS - Speed Sensitive Power Steering
StabiliTrak
STC - Stability and Traction Control - DSA
SULEV – Super Ultra Low Emission Vehicle
SUV – Sport Utility Vehicle
SUW - Smart Utility Wagon
SVC - Saab Variable Compression
21.0 „T”
TCS – Traction Control System
TDCI – Turbo Diesel Common Rail Injection
TDI - Turbo Diesel Injection; Turbodiesel Direct Injection.…..
TIPTRONIC
TMC - Traffic Message Chanel
TPM - Tyre Pressure Monitoring
TRACS - Traction Control System
TS – Twin Spark
TWIN SPARK – (TS)
22.0 „U”
UAV – Urban Activity Vehicle
U-KAT - Ungeregelter Katalysator
Unijet
ULEV – Ultra Low Emission Vehicle
23.0 „V”
VALVETRONIC – Valve Electronic
VAN
VDC - Vehicle Dynamics Control
VDCS - Vehicle Dynamics Control System
VSA - Vehicle Stability Assist (ESC)
VSC – Vehicle Skid Control
VSC – Vehicle Stability Control
VTEC – Variable Valve Timing and Lift Electronic Control
VTG – Variable Turbinen-geometrie; Variable Turbine Geometry
VVT-i – Variable Valve Timing - intelligence
24.0 „W”
WHIPS – WHIplash Protection System
WRC - World Rally Car
25.0 „Z”
ZLEV – Zero Emission Vehicle
26.0 „1,2,3…”
4ETS - Four Wheel Electronic Traction System
4WD - 4 Wheel Drive
4WS – 4 Wheels Steered; 4 Wheels Steering
1.0 Wprowadzenie
Co roku w branży motoryzacyjnej dzieje się wiele rzeczy godnych uwagi. Jedne modele odchodzą na zasłużoną „emeryturę”, by ustąpić miejsca nowym, doskonalszym i piękniejszym. Inne przechodzą kurację odmładzającą, by nadal z powodzeniem rywalizować o serca nabywców.
Inżynierowie starają się zaproponować przełomowe rozwiązania poprawiające komfort i podnoszące poziom bezpieczeństwa. Dążenie do perfekcji nie ma końca. Choć nie oszukujmy się, duża część pomysłów ma podłoże komercyjne. Na szczęście zawsze znajdzie się miejsce na innowacje i poprawienie czegoś, co wydawało się doskonałe. W mojej pracy będę starał się przedstawiać systemy czysto marketingowe i ich odpowiedniki w poszczególnych markach pojazdów.
Idea skrótów polega na najwłaściwszym określeniu tego co jest zawarte w danym skrócie oraz łatwym do rozpoznania w gąszczu systemów nowoczesnego samochodu.
Użytkownik współczesnego samochodu nie zdaje sobie sprawy ile systemów czuwa nad jego komfortem i bezpieczeństwem, z jednej strony to dobrze. Dlatego dąży się do utrzymania równowagi między ingerencją kierowcy a systemów elektronicznych w prowadzeniu samochodu.
W dzisiejszym świecie skróty panują niepodzielnie, a już w motoryzacji spotyka się je prawie na każdym kroku – w Internecie, reklamach motoryzacyjnych, ulotkach sprzedawców samochodowych, prasie i literaturze fachowej. W czasie rozmów w salonie, w komisie czy na giełdzie, słyszy się na przykład, że samochód jest wyposażony w ABS wzbogacony o EBD, BAS i ESP oraz ASR. Albo czyta się, że jeden samochód jest wyposażony w EBD, a drugi w EBV – czy chodzi o to samo urządzenie czy nie? Rozszyfrowanie tych i wielu innych skrótów ułatwi niniejsza praca.
Wszystkie hasła starałem się opisać w sposób przystępny i obrazowany. Praca ta stanowi moim bardzo dobre preludium jeśli nie doskonałe do współczesnego świata motoryzacji i stanowi zachętę do dalszych poszukiwań wiedzy, tej szczegółowej. Uważam swoją pracę za obowiązkową lekturę zarówno dla dyplomantów jak i uczniów technikum oraz wszystkich osób związanych w jakiś sposób z motoryzacją. Życzę miłego czytania.
Ponieważ jest to moja pierwsza próba edytorska (jest to praca dyplomowa ale odważyłem się ją w ten sposób nazwać), dotycząca przystępnego ujęcia tego zagadnienia, będę wdzięczny Czytelnikom za wszelkie uwagi dotyczące niniejszego leksykonu, które umożliwią doskonalenie i aktualizowanie przyszłych jego wydań.
2.0 A
ABC – Active Body Control
Aktywna kontrola karoserii. (poprzez regulację zawieszenia)
Mercedes – najdroższe modele: CL (2004); SL, S-klasa (2005),
We współpracy z pneumatycznym zawieszeniem aktywnie polepsza komfort jazdy dzięki minimalizowaniu wychyleniom karoserii podczas pokonywania zakrętów z dużą prędkością, nurkowania nadwozia przy intensywnym hamowaniu oraz niwelowania drgań wywołanych przez nierówność drogi za pomocą elektronicznej regulacji zawieszenia hydraulicznego wykorzystującego śrubowe sprężyny stalowe współosiowe z amortyzatorami hydraulicznymi. Kiedy powstają jakieś niechciane ruchy nadwozia, są natychmiast dostrzegane przez strategiczne sensory, które wtedy niwelują wszystkie wibracje nadwozia niskiej częstotliwości i jakiekolwiek odbicia. Za pomocą przełącznika, kierowca może zmienić wysokość zawieszenia od 24 do 60 mm.
ABS – Antiblockiersystem; Anti-lock Braking System
System przeciwblokujący hamulców
Bosch (1978) – Mercedes S klasa, BMW seria 7
Zapobiega blokowaniu się kół podczas intensywnego hamowania samochodu. Wbudowany w układ hamulcowy, umożliwia uzyskanie optymalnej siły hamowania przy zachowaniu pełnej kierowalności pojazdu podczas hamowania. Sterowany elektronicznie współczesny układ ABS zawiera podstawowe elementy: czujnik prędkości przy każdym kole samochodu, zespół hydrauliczny (tzw.modulator) zawierający elektrozawory hydrauliczne, własny sterownik (często umieszczony bezpośrednio na obudowie modulatora) i lampkę kontrolną układu w zestawie wskaźników (ma własność samodiagnozowania); modulator ABS jest włączony w hydrauliczny układ uruchamiania hamulców między pompą hamulcową a hamulcami poszczególnych kół. Jeżeli podczas intensywnego hamowania do sterownika dotrze informacja, że prędkość obrotowa jednego z kół zbliża się do zera (koło ma tendencję o zablokowania), sterownik ABS poleci elektrozaworowi (włączonemu w obwód hydrauliczny hamulca tego koła) najpierw niezwiększanie ciśnienia, a potem (w razie potrzeby) zmniejszenie ciśnienia płynu hamulcowego w obwodzie tego hamulca, aby uniknąć zablokowania koła. Zmiany ciśnienia odbywają się bardzo szybko dzięki temu nie dochodzi do zablokowania żadnego z kół samochodu. Układ ABS może być wzbogacony o wiele dodatkowych funkcji (ESP, EBD, ASR i inne). ABS należy do układów czynnego bezpieczeństwa pojazdu.
Firma Bosch oferuje już ósmą generację tego systemu. W wyniku procesu hamowania zawsze dochodzi do poślizgu kół. Blokowanie kół, a więc poślizg maksymalny (100 %) następuje wówczas, gdy prędkość obwodowa koła jest równa zeru, a samochód nadal porusza się. Natomiast o poślizgu zerowym mówimy, gdy prędkość obwodowa koła jest równa prędkości pojazdu. Zadaniem systemu ABS jest zapewnienie maksymalnej skuteczności hamowania przy wartości poślizgu zawierającej się między 10, a 30%. Udało się to zrealizować poprzez zamontowanie w konwencjonalnym, hydraulicznym układzie hamulcowym elektrozaworów sterowanych przez elektroniczną centralę sterującą, które regulują ciśnienie płynu hamulcowego w hamulcach poszczególnych kołach. Wartość poślizgu kół jest określana poprzez czujniki prędkości obwodowych kół. W przypadku użytkowania samochodów wyposażonych w ABS bardzo ważna jest sprawność amortyzatorów. Gdy amortyzatory są zużyte koło odrywające się od nawierzchni traktowane jest przez system jako zablokowane. Takie zjawisko może być katastrofalne w skutkach.
Schemat układu ABS
Tarcza z systemem ABS w Sabie 9000
Pierwsze wzmianki o próbach skonstruowania układu przeciwblokującego kół pochodzą z lat 20 dwudziestego wieku.
ACC – Adaptive Cruise Control
Dostosowujący się tempomat.
Delphi; Jaguar XKR (2003) ;ciężarówki MAN
Układ adaptacyjnej regulacji prędkości jazdy z radarowym miernikiem odległości, umożliwia wyhamowanie i przyspieszanie bez ingerencji kierowcy. Zakres działania regulacji dotyczy prędkości jazdy od 30…50 km/h do 160…200 km/h. Czujnik radarowy wykrywa przeszkody na torze jazdy samochodu już z odległości 150 metrów (402 stóp). Jeśli pas ruchu pojazdu jest czysty, system utrzymuje prędkość jazdy zaprogramowaną przez kierowcę. Wykrywszy przed pojazdem samochód poruszający się wolniej, system – sterując przepustnicą i łagodnie używając hamulców – będzie utrzymywał do niego odstęp o wartości nastawianej przez kierowcę (regulowanej w zakresie 1.0 - 2.2 sekundy). System potrafi też wykryć inny samochód wjeżdżający na pas ruchu z pasa sąsiedniego i odpowiednio zareagować.
Wśród licznych zalet systemu ACC należy wymienić uwolnienie kierowcy od zmory jazdy przy dużym natężeniu ruchu, jaką jest konieczność ciągłego hamowania i przyśpieszania. System zwiększa też bezpieczeństwo ruchu drogowego, utrzymując stały (i większy niż przy zwykłej jeździe) średni odstęp od poprzednika. Nie bez znaczenia jest też fakt, że system pozostawia kierowcy więcej czasu na reakcję – jest to szczególnie ważne, gdy kierowca na moment odwróci oczy od drogi przed samochodem.
ADB - Automatic Diferential Brake (Differenziale Autobloccante Anteriore)
Automatyczna blokada mechanizmu różnicowego.
BMW X3; X5 ; seria 3 , Lamborghini Gallardo
Realizowana jest za pomocą hamulców. Polega na przyhamowaniu odpowiedniego koła jezdnego właściwej osi. Ułatwia jazdę w terenie. Tryb trakcji ADB, zawarty w układzie dynamicznej kontroli stabilności (DSC), sprawia, że sportowa jazda jest jeszcze bezpieczniejsza. W modelach z napędem na cztery koła ADB działa tak jak tradycyjne blokady mechanizmu różnicowego, jednak w odróżnieniu od nich mało waży i nie powoduje przegrzania hamulców.
BMW seria 3 Limuzyna
AFV - Alternative Fuel Vehicle
Pojazd zasilany paliwem alternatywnym.
Nazwa grupy pojazdów silnikowych zasilanych m.in. wodorem i paliwami pochodzenia roślinnego.
AHR - Active Head Restraint – (SAHR)
Aktywny zagłówek (Aktywne hamowanie głowy)
Opel ; Nissan Almera (rodzina)
System aktywnych zagłówków chroniący głowy pasażerów w przypadku uderzenia samochodu od tyłu. Zmniejsza ryzyko uszkodzenia kręgosłupa i mięśni szyjnych u kierowcy i pasażerów w czasie zderzenia. W razie wypadku aktywne zagłówki błyskawicznie podnoszą się i przesuwają w stronę głowy, aby uprzedzić jej uderzenie w zagłówek i zmniejszyć siłę bezwładnego przemieszczenia się głowy do przodu. Stosowane na dwóch przednich siedzeniach. Zakres ruchu zagłówka regulowany jest bezpośrednio siłą nacisku pleców na oparcie (energią uderzenia i masą ciała) i związanym z tym stopniem zagłębienia się pleców w oparcie fotela. System działa także przy stosunkowo niewielkich kolizjach, które także mogą spowodować powstanie poważnych uszkodzeń kręgosłupa szyjnego, mimo niewielkiej energii zderzenia.
Masa kierowcy o przeciętnej wadze spowoduje przesunięcie zagłówka do przodu o około 20 mm przy kolizji z prędkością 8 km/h, o 40 mm przy 20 km/h. W sumie maksymalne przesunięcie wynosi 55 mm.
System AHR nie działa na zasadzie pirotechnicznej i jest zawsze gotowy do ponownego zadziałania. Obecnie dostępny jest jedynie razem z bocznymi poduszkami powietrznymi ochraniającymi głowę i tułów.
ASC+T - Automatic Stability Control + Traction
System automatycznej kontroli i trakcji pojazdu.
BMW seria 3 (1997)
Automatyczna regulacja stateczności i siły napędowej. Odpowiednik połączonego układu ABS/ESP/ASR.
ASF – Audi Space Frame
Rama przestrzenna Audi.
Audi – A8 (1994) ; A2 (2003)
Aluminiowa konstrukcja szkieletu karoserii, która przy niezwykłej lekkości (dla modelu A2 zaledwie 130kg) zapewnia ogromną sztywność nadwoziu samochodu. Przykładowo konstrukcja ASF trzeciej generacji (2002r.) w samochodzie Audi A8 oferuje o 60% większą sztywność. Obok sztywności skrętnej o jakości nadwozia decyduje częstotliwość drgań własnych. Im wyższa częstotliwość drgań własnych, tym mniejsza amplituda i tym mniej odczuwalne drgania. Wartość ta, w porównaniu z poprzednim modelem, zwiększyła się aż o 38 %. Zamiast 50 teraz jest tylko 29 komponentów w nowej strukturze ASF. A mniej komponentów pozwala osiągnąć wyższą sztywność nadwozia. Ma to także pozytywny wpływ na procesy produkcji i jakości. Spawanie elementów odbywa się za pomocą lasera – liniowo, pozwala to uzyskać wysoką wytrzymałość i sztywność spawu od spawania punktowego MIG. Nadwozie Audi A8 zawiera w sumie 20 metrów spawu laserowego. Audi jest pierwszy producentem, który wprowadził spawanie aluminium za pomocą lasera.
Audi A2 waży 895 kilogramów, około 150 kg (43%) mniej niż porównywalny kompakt z konwencjonalnym stalowym nadwoziem. Teoretycznie koszty użycia aluminium do budowy nadwozia zwracają się już po 60.000 km. Strukturę nośną tworzy wytrzymała przestrzenna rama z wyciskanych profili aluminiowych, współpracującą z elementami wytłaczanymi z blachy i odlewanymi ciśnieniowo modułami węzłowymi. Słupki przednie mają zmienną grubość, a belki obramowania zmienny na swej długości kształt przekroju.
Działając jako komórka bezpieczeństwa, elementy konstrukcyjne stopu aluminium ASF wchłaniają energię lepiej w stosunku do ich wagi niż stal. Stopy aluminium są odporne na korozję, co znacznie podnosi trwałość karoserii.
Rama Audi A8
Aluminiowa rama przestrzenna Audi A2
ASG - Automatic Stop & Go
Automatyczne wyłączanie silnika na postoju i uruchamanie go przy ruszaniu.
Volkswagen , Audi , Citroen , Renault
Stosowane w celu oszczędności zużycia paliwa i ograniczenia emisji szodliwych składników spalin.
ASR – Anti Skid/ Slip Regulation (Antriebschepfregelung)
Regulacja poślizgu kół napędowych
Bosch (1987)
Zapobiega ślizganiu się (tzw. buksowaniu) kół napędowych podczas ruszania i przyspieszania w warunkach słabej przyczepności kół do nawierzchni drogi, podczas jazdy na zakrętach oraz po niejednorodnych nawierzchniach. Układ ASR jest zintegrowany z układem ABS, zarówno w części elektronicznej (funkcje wbudowane w jednym sterowniku), jak i hydraulicznie (jeden rozbudowany modulator wspólny dla obu układów). Korzysta z tych samych czujników, a dodatkowo współpracuje ze sterownikiem silnika.
W razie wystąpienia pierwszych objawów ślizgania się kół napędowych sterownik układu ASR/ABS może: przyhamować koło napędowe, odłączyć zapłon (od niektórych cylindrów) i wtrysk oraz zamknąć przepustnicę (w samochodzie z elektronicznym pedałem przyspieszenia) mimo, że kierowca wciska pedał przyspieszenia (wbrew żądaniu kierowcy). Szybkie działanietego układu chroni przed utratą stateczności pojazdu i wpadnięciem w poślizg. ASR należy do układów czynnego bezpieczeństwa.
AWD – All Wheels Driven
Wszystkie koła napędzane.
Volvo (2003) - Haldex
System napędu 4x4. ze sterowaniem elektronicznym. Działa całkowicie niezależnie od woli kierowcy, a więc rozdział mocy pomiędzy przednie i tylne koła odbywa się automatycznie tak, aby zapewnić najlepszą możliwą przyczepność na każdej nawierzchni.
Tylne zawieszenie Volvo XC90.
Elektronicznie sterowany układ AWD jest inteligentny. Obserwuje styk pojazdu z nawierzchnią drogi i ocenia sygnały, które kierowca otrzymuje za pośrednictwem kierownicy, pedału hamulca i pedału przyspieszenia. Informacje te pomagają określić czy - i jeżeli tak - to jaka jest potrzebna reakcja układu. Przy normalnej jeździe po suchej nawierzchni prawie cała moc dostarczana jest do kół przednich. Jeżeli ze zmianą nawierzchni przednie koła zaczynają się ślizgać, moc zostanie proporcjonalnie przekazana na koła tylnej osi. Dzięki sterowaniu elektronicznemu, włączanie układu AWD następuje niezwykle szybko - już po jednej siódmej obrotu koła, co eliminuje poślizg koła i zapewnia niezawodną przyczepność do nawierzchni.
3.0 B
BA – Brake Assistant / Brake Assist (BAS)
Pomocnik hamulcowy.
BAS – Brake Assistant (Bremsassistent)
Wspomaganie nagłego hamowania.
Mercedes S (1996) , E , C
W razie nagłego wciśnięcia pedału hamulca (rozpoznawanego np. za pomocą czujnika przemieszczenia przepony urządzenia wspomagającego) wspomaganie to umożliwia utrzymanie maksymalnego ciśnienia w układzie hamulcowym. Dopóki kierowca nie zwolni pedału hamulca, realizowane jest to za pomocą elektronicznego układu współpracującego z urządzeniem wspomagającym hamulców i układem ABS.
.BDE – Benzin – Direkteinspritzung
Bezpośredni wtrysk benzyny.
Analog GDI
4.0 C
CBC - Cornering Brake Control
Kontrola hamowania w zakręcie
BMW ; Opel Vectra 3
Regulacja ta zapobiega tzw. zarzucaniu tyłu samochodu. Stanowi jeden z elementów układu ESP.
CDI - Common Rail Direct (Diesel) Injection
Zasobnikowy wtrysk oleju napędowego wysokiego ciśnienia.
Mercedes
Silnik wykorzystuje bezpośredni wtrysk oleju napędowego typu Common Rail
COMAND - Cockpit Management and Data System
Wielofunkcyjny system informacyjny
Mercedes CL , SL , S (2001)
System obsługi urządzeń dodatkowych wnętrza pojazdu . Umożliwia obsługę radioodbiornika, odtwarzacza kaset, odtwarzacza CD, telefonu, układu nawigacji. Wykorzystuje kolorowy monitor (wyświetlacz), przyciski i pokrętło umieszczone w konsoli centralnej oraz przyciski wielofunkcyjnej kierownicy, jak również sterownik zdalnego sterowania.
COMPREX
System doładowania stosowany w silnikach Diesla
BBC Brown Boveri (1950) – obecnie ABB (Szwecja) – Mazda 626 2.0D Comprex (1992-1997) , Opel Senator 2.3D , Fiat , Lancia
Skrót nazwy jedenego z rodzajów doładowania wykorzystującego specjalny rodzaj wymiennika ciśnienia napędzanego mechanicznie (paskiem klinowym od wału korbowego silnika). Działa na zasadzie impulsowego sprężania zasysanego powietrza dzięki wykorzystaniu energii gorących spalin stykających się bezpośrednio w poszczególnych komorach wirnika tego wymiennika.
Umożliwia uzyskanie dużego ciśnienia doładowania przy małych prędkościach obrotowych silnika oraz charakteryzuje się małą bezwładnością działania. Nazwa Comprex pochodzi od złożenia słów "Compression-Expansion" (sprężanie-rozporężanie) lub jak niektóre źródła podają - "Compression Exhaust" (sprężanie-wydech).
Najprostszy opis działania sprężarki Comprex; Opiera się na bardzo prostym zjawisku - spaliny wychodzące z silnika wydobywają się nierównomiernie. Można powiedzieć, że są to fale uderzeniowe powstałe w wyniku nagłego spalania paliwa w powietrzu - a konkretnie nagłego wydostawania się sprężonych gazów przez otwarty zawór wydechowy w silniku.
Fala uderzeniowa niesie ze sobą olbrzymią energię. Zadaniem sprężarki Comprex jest przekazanie energii fali uderzeniowej ze spalin do czystego powietrza. Do sprężarki Comprex "wpadają" spaliny w postaci fali, trafiają na płynnie zasysane powietrze i uderzają o powietrze oddając mu swoją energię. Następnie "uderzone" powietrze (można powiedzieć, że w postaci "fali uderzeniowej") trafia przez intercooler do silnika. W tym samym czasie sprężarkę opuszczają rozprężone już spaliny.
Najistotniejszym problemem wydaje się być w tym rozwiązaniu sadza - która przedostaje się wraz z falą uderzeniową do silnika. Bardzo trudnym jest również zabezpieczenie przed nią łożysk sprężarki - które pod wpływem pyłu i temperatury stają się po ok. 160.000 km bardzo głośne.
Koncepcja proponowana przez Comprex GmBH to walec w odpowiedniej obudowie, który obracając się z prędkością zsynchronizowaną z silnikiem pełni funkcję zaworów. I tu mała dygresja - Comprex nie jest sprężarką mechaniczną, jak inne - typowe. Zasada działania sprężarki Comprex jest zupełnie inna i pasek niezbędny jest wyłącznie do synchronizacji obrotów walca ("zaworów") z pracą silnika. Siła wykorzystywana do tego celu nie przekracza 2% mocy silnika. Bardzo wiele osób widząc pasek przenoszący napęd do sprężarki próbuje rozumieć Comprex jako sprężarkę mechaniczną. Jest to błąd.
CRS – Common Rail System (CR)
System wspólnej szyny.
Bosch (1997) – Alfa Romeo 156 , Mercedes C
Zasobnikowy układ wtrysku bezpośredniego (do cylindra) silnika o zapłonie samoczynnym (wysokoprężnego) sterowany elektronicznie. Podstawowym elementem jest zasobnik paliwa wysokiego ciśnienia o kształcie rury lub kuli. Charakteryzuje się wysokim ciśnieniem wtrysku (do 180 MPa w układach trzeciej generacji – za pomocą wtryskiwaczy piezoelektrycznych), wytwarzanym przez pompę wysokiego ciśnienia. Pompa ta umożliwia odpowiednie kształtowanie charakterystyki wtrysku paliwa w bardzo krótkim czasie, także wtrysku wielofazowego (podzielonego na kilka – do pięciu – części w jednym cyklu pracy, np. przedwtrysk, wtrysk właściwy i powtrysk).
Układ CRS stanowi jeden z podstawowych rodzajów układów wtryskowych współczesnych silników wysokoprężnych. Dowolnie regulowany moment wtrysku wstępnego sprawia ponadto, że silniki Diesla są bardzo ciche.
Wstępny wtrysk
CVT – Constantly Variable Transmission ; Continuously Variable Transmission
Stało – zmienne przeniesienie napędu
Opracowana w 1897roku; Nissan Micra 1992
Bezstopniowa skrzynia przekładniowa o ciągłej zmianie przełożenia. Jest to rodzaj automatycznej skrzynki biegów zawierającej specjalną przekładnię pasową (pasek stalowy i dwa koła stożkowe) o regulowanej średnicy czynnej, umożliwiającej ciągłą zmianę przełożenia, dostosowaną do warunków jazdy.
Inne nazwy CVT to np. Multimatik (Honda Civic, HR-V, Insight, Logo) czy Multitronik (Audi A4, A6)
Wytwarzany przez silnik samochodu moment obrotowy jest zależny od dwóch czynników: prędkości obrotowej wału i wielkości otwarcia przepustnicy. Wartość maksymalną uzyskuje przy całkowicie otwartej przepustnicy i przy pewnej prędkości obrotowej, co wynika z charakterystyki pracy silnika. Stąd też powstała idea takiego rozwiązania skrzynki przekładniowej, aby następowało ciągłe dopasowywanie jej przełożenia do stanu pracy silnika. Przekładnia CVT, umożliwiająca pracę układu napędowego przy nieskończenie wielu przełożeniach, w określonym przedziale wartości (od przełożenia najmniejszego do największego). W ten sposób uzyskuje się ciągłe dopasowanie przełożenia do charakterystyki silnika.
Dobór wielkości przełożenia przekładni CVT (a więc wzajemnego położenia stożków w obu przekładniach pasowych) następuje w sposób automatyczny. Zadaniem prowadzącego pojazd jest więc jedynie wybranie kierunku jazdy: "D" - Drive przy jeździe do przodu lub "R" - Reverse dla jazdy do tyłu, a następnie zmiana warunków jazdy wyłącznie za pomocą pedałów przyspieszenia oraz hamulca.
Sekwencyjna zmiana biegów lub automatyczna praca skrzyni.
Cw – (Cx)
Współczynnik aerodynamiczny powietrza
Cx
Współczynnik oporu powietrza
Stosunek wartości siły oporu, jaki stawia bryła samochodu (patrząc od frontu) do wartości siły oporu, jaki stawia płaska pionowa ściana o takiej samej powierzchni. Ponieważ taka ściana jest najmniej opływowym kształtem wszystko inne porównuje się do niej i sprawdza ile razy dany obiekt jest bardziej od niej opływowy.
Samochód lub inny pojazd, którego współczynnik chcemy wyznaczyć ustawia się w tunelu aerodynamicznym i mierzy się siłę oporu, jaki stawia jego bryła. Tą siłę oznaczymy jako FP. Następnie mierzona jest całkowita powierzchnia pojazdu widziana od jego frontu, czyli ta powierzchnia, która stawia opór aerodynamiczny.
Kolejny krok to ustawienie w tym samym tunelu płaskiej ściany o takiej samej powierzchni jak powierzchnia pojazdu. Teraz mierzymy opór, jaki stawia ta ściana (FŚ). Współczynnik Cx wyznaczamy porównując obie siły:
Cx = FP/FŚ
Ponieważ płaska ściana stawia największy opór mianownik zawsze będzie większy od licznika czyli stosunek ten będzie zawsze mniejszy od 1, a ponieważ wszystko stawia jakiś opór stosunek ten jest też zawsze większy od 0. Ideału aerodynamiki jak zwykle należy szukać w przyrodzie - najbardziej opływowy kształt ma spadająca kropla wody. Jej współczynnik powietrza wynosi tylko 0,05. Dzisiejsze samochody mają współczynnik Cx pomiędzy 0,22 a 0,35 i ciągle trwa walka o poprawienie tego wyniku. Niestety, samochód musi spełniać pewne funkcje przez które kształtu kropli nigdy nie uzyska - musi mieć lusterka (jeszcze przez kilka, kilkanaście lat - potem zastąpią je kamery, co zaproponowało w jednym z prototypów Volvo) , musi mieć koła (jeszcze bardzo długo - co potem je zastąpi trudno powiedzieć, ale pewne pojęcie może dać film "Powrót do przyszłości"), musi mieć drzwi, podwozie (można stworzyć płaską płytę podwoziową jak w samochodzie sportowym Salen S7) itd.
Opór powietrza to tak naprawdę bardzo istotna sprawa. Problem w tym, że jego wartość rośnie nieproporcjonalnie do prędkości pojazdu. Jeśli zwiększymy prędkość pojazdu dwukrotnie opór powietrza wzrośnie np. już czterokrotnie. Przy dużych prędkościach większość mocy silnika idzie na pokonanie właśnie oporu powietrza. Dlatego też w sporcie element ten traktuje się bardzo poważnie. W formule 1 ogromne pieniądze idą na badania nad poprawieniem aerodynamiki pojazdów.
W nowoczesnym tunelu aerodynamicznym można stworzyć symulację rzeczywistych warunków drogowych i dzięki temu zbadać różnorodne zjawiska aerodynamiczne i akustyczne, które towarzyszą pojazdom podczas jazdy.
Przy pomocy tego urządzenia można dokonać pomiarów właściwości aerodynamicznych samochodu, na przykład zbadać wpływ wiatru bocznego na stabilność toru jazdy. Pojazd umieszczany jest na platformie obrotowej, która pozwala na uzyskanie różnych powierzchni oporu bryły pojazdu i kąta napływu powietrza. Oznacza to, że można na przykład przeprowadzić symulację jazdy po autostradzie z prędkością 130 km/h przy bocznym wietrze wiejącym 60 km/h.
5.0 D
5.1 D4
Oznaczenie układu bezpośredniego wtrysku benzyny do silnika o czterech zaworach na jeden cylinder i silnika wykorzystującego taki system spalania, charakteryzującego się względnie wysokim ciśnieniem wtryskiwanego paliwa (ok. 8 do 12 MPa).
Toyota (2001)
5.2 D4-D – D4 Diesel
Oznaczenie zasobnikowego układu bezpośredniego wtrysku oleju napędowego (CRS) do silnika o czterech zaworach na cylinder i silnika wykorzystującego taki system spalania.
Toyota (2003)
DCI – diesel Common Rail injection (dCi)
Rodzina silników o zapłonie samoczynnym i bezpośrednim wtrysku paliwa
Renault ; Nissan (2001)
DID - Direct Injection Diesel – (DI-D)
Silnik wysokoprężny z bezpośrednim wtryskiem paliwa.
Mitsubishi
Distronik – Distance Elektronik
Elektroniczny nadzór odległości
Mercedes; klasa CL
Układ automatycznego utrzymywania stałej odległości od poprzedzającego pojazdu. Umożliwiający samoczynną regulację tej odległości podczas jazdy z włączonym regulatorem prędkości jazdy albo informujący kierowcę sygnałami optycznymi i akustycznymi o zbyt dużym zmniejszeniu (w zależności od chwilowej prędkości jazdy) tej odległości podczas jazdy bez włączonego regulatora prędkości jazdy. Wykorzystuje czujniki radarowe.
DSA - Dynamic Stability Assistance
Asystent dynamicznej stabilności
Volvo S70, V70 (1994)??
Odpowiednik ASR. W porównaniu z innymi układami regulacji siły napędowej kół, DSA działa w całym zakresie prędkości jazdy - od startu, do uzyskania prędkości maksymalnej. Umożliwia rozpędzanie pojazdu na każdej nawierzchni, nawet na tak śliskiej jak żwir i śnieg. Koła nie tracą przyczepności i zostaje zachowana pełna stateczność kierunkowa oraz zdolność kierowania pojazdem.
DSA - Dual Stage Airbag System
dwustopniowe poduszki powietrzne
Volvo V70, V70 XC ; Mercedes CL (2000)
Główną różnicą między regularnymi poduszkami powietrznymi i tymi jest to, że Dual Stage Airbag dostosowuje rozwinięcie poduszki powietrznej do poziomu siły wypadku. i zintegrowany jest z napinaczami pasów.
Widok tyłu czołowej poduszki powietrznej wyraźnie pokazuje dwa oddzielne moduły napompowujące. Ta poduszka powietrzna jest zaprojektowana, by została odpalona tylko z jednego modułu w kolizji o małej prędkości.
W razie odpalenia przy małej prędkości nadal istnieje ryzyko uszkodzenia ciała.
Poprzez dwustanowy system poduszka powietrzna mogłaby uruchomić się drugi raz.
Należy użyć tych samych środków bezpieczeństwa jak gdyby poduszka powietrzna nie odpaliła.
DSC – Dynamic Stability Control
Dynamiczna kontrola stabilności i trakcji
BMW, Jaguar, Land Rover, Mazda, MINI
System kontroli stabilności pojazdu, podobny do ESP.
DSTC - Dynamic Stability and Traction Control
Układ dynamicznej kontroli napędu i stabilności pojazdu
Volvo XC 90
Układ podobny do ESP
DUMMY
„Głupek”
Określenie manekina stosowanego w crash-testach. Budowane są na podobieństwo człowieka i są naszpikowana czujnikami rejestrującymi reakcje po wypadku.
Nazwa głupek wywodzi się z pierwszych crash testów w których używano żywych ludzi (początkowo stosowano zwłoki). Jeden z ochotników który przeżył test powiedział: "Tylko głupek zrobiłby to jeszcze raz!!" Pierwsze testy wykonywano już w latach czterdziestych XX wieku.
6.0 E
6.1 EAS – Electronic Air Suspension
Zawieszenie pneumatyczne sterowane elektronicznie.
Land Rover
Umożliwia uzyskanie zmiennej wysokości zawieszenia nadwozia dzięki regulacji ciśnienia powietrza oraz samopoziomującego zawieszenia aktywnego, ograniczającego przechyły i nurkowanie nadwozia pojazdu.
Oprócz tego system przydaje się do podczepiania przyczep.
Zmienna wysokość zawieszenia : pozycja drogowa i terenowa.
Amortyzator pneumatyczny.
EBA – Elektronisher Bremsassistent
Elektroniczny asystent hamowania
Ford, Seat
Inna nazwa układu BAS
EBD - Electronic Braking - Force Distribution
Elektroniczny rozdział ciśnienia w układzie hamulcowym.
Bosch
Umożliwia zwiększenie chwilowej wartości siły hamowania osi bardziej obciążonej wskutek oddziaływania siły bezwładności. Stanowi elektroniczny odpowiednik klasycznego korektora siły hamowania. Stosowany w układach ABS i ESP.
EBV – Elektronische Bremskraftverteilung
Elektroniczny rozdział siły hamowania między osie pojazdu.
Umożliwiający zwiększenie chwilowej wartości siły hamowania osi bardziej obciążonej wskutek oddziaływania siły bezwładności. Stanowi elektroniczny odpowiednik klasycznego korektora siły hamowania, stosowany w układach ABS i ESP. Analogiczny do EBD.
ECU – Engine Control Unit
Sterownik (zespół sterujący) silnika.
Samochód zasilany systemem wtryskowym posiada urządzenie nazywane jednostką sterującą lub sterownikiem. ECU jest wyspecjalizowanym komputerem odpowiadającym za pracę silnika w każdych warunkach prędkości i obciążenia. Aby parametry te były poprawne w każdych warunkach, ECU dysponuje mapą zasilania paliwem i sterowania zapłonem, określającą zgrubne wartości zasilania i sterowania dla panujących w silniku warunków (obrotów i podciśnienia kolektora). Specjalny program, również zapisany w ECU, przetwarza tę mapę, korygując ją w oparciu o wskazania sond lambda, spalania stukowego i szeregu innych czujników.
Parametry wpisane do ECU, jak również program, zostały opracowane przez producenta z założeniem niepełnej optymalizacji (często dla żywotności elementów).
Modyfikacje programów zawartych w ECU nazywane są potocznie chiptuningiem.
EDC - Electronic Diesel Control
główny komponent nowoczesnych układów wtryskowych do silników Diesla. Przy niskim zużyciu paliwa i obniżonych wartościach emisji szkodliwych składników spalin poprawia pracę i sprawność silników z zapłonem samoczynnym.
EGR – Exhaust Gas Recirculation
Recyrkulacja gazów spalinowych (spalin).
Toyota (1983), Mazda, Volvo, Scania
Doprowadzenie części spalin do kolektora dolotowego w ściśle określonych warunkach pracy silnika w celu zmniejszenia zawartości tlenków azotu (NOx) w spalinach. Dzięki ich obecności spalanie odbywa się w niższej temperaturze, co ogranicza powstawanie NOx i powoduje pełniejsze ich utlenianie.
Dzięki użyciu specjalnego układu przewodów, spaliny są równomiernie rozdzielane pomiędzy poszczególne cylindry, zapewniając nie zaburzony, łagodny przebieg procesu spalania.
System alternatywny dla SCR.
EHB – Elektrohydraulische Bremse; Elektrohydraulic Brake
Elektrohydrauliczny układ hamulcowy
Bosch – Daimler-Chrysler; Mercedes, BMW
Hydrauliczny układ hamulcowy sterowany elektronicznie. Na podstawie sygnałów otrzymywanych z odpowiednich czujników jest możliwe obliczenie chwilowej niezbędnej siły hamowania i jej rozkład na poszczególne koła, automatyczne osuszanie tarcz hamulcowych na mokrej drodze oraz wspomaganie optymalnego działania innych układów współpracujących (ESP, ABS, ASR, BAS).
ESC - Electronic Stability Control
Elektroniczna kontrola stabilności.
Honda, Hyundai
Ogólna nazwa zintegrowanych systemów kontroli stabilności toru jazdy w pojazdach różnych marek, (wywodzących się bezpośrednio lub nie od ESP). Nazwę tę przyjęła amerykańska organizacja NHTSA (National Highway Traffic Safety Administration).
ESP – Elektronisches Stabilitats-Programm; Electronic Stability Program
Elektroniczny program stabilizacji.
Bosch (1997); Audi, Chrysler, Dogde, Jeep, Kia, Mercedes-Benz, Saab, Volkswagen
Układ stabilizacji toru jazdy. Stanowi układ współpracujący z układami ABS i BAS. Umożliwia zachowanie nadanego przez kierowcę toru jazdy samochodu dzięki zapobieganiu bocznemu poślizgowi i zarzuceniu samochodu (spowodowanym nagłym skrętem kierownicy w celu ominięcia przeszkody na drodze przy znacznej prędkości jazdy). Odbywa się to automatycznie (bez woli kierowcy), przyhamowane są odpowiednie koła samochodu.
ESP należy do układów czynnego bezpieczeństwa pojazdu.
ETC – Electronic Traction Control
Elektroniczna kontrola napędu
Land Rover Discovery; Formuła 1
Elektroniczny system kontroli napędu wykorzystywany podczas ruszania, przyspieszania oraz jazdy na zakręcie. Nieprzydatny do jazdy po pustyni. Spełnia funkcję blokady dyferencjału.
EURO-NCAP – European New Car Assessment Programme
Europejski Program Oceny Nowych Samochodów
UE i FIA (1996)
Polega na wykonywaniu ściśle określonego rodzaju prób zderzeniowych losowo wybranych egzemplarzy nowych modeli samochodów nabywanych anonimowo. Najlepszym modelom przyznaje się 5 gwiazdek.
7.0 F
FCHV – Fuel Cell Hybrid Vehicle
Pojazd hybrydowy z ogniwem paliwowym.
Toyota (2002)
Pojazd o napędzie hybrydowym wykorzystujący silnik elektryczny współpracujący z ogniwem paliwowym. Paliwem jest czysty wodór przechowywany w butlach wysokociśnieniowych (35 MPa).
FSI - Fuel Stratified Injection
Uwarstwiony wtrysk paliwa.
Bosch; Audi AI2 (1997),VW Lupo (1999), Seat, Skoda
Silnik benzynowy z bezpośrednim wtryskiem paliwa. Wykorzystuje spalanie mieszanki uwarstwionej, umożliwia to zmniejszenie zużycia paliwa nawet o 15%. Silniki te charakteryzują się niespotykanym dotąd poziomem współczynnika sprawności. Postęp ten porównywalny jest z wprowadzeniem technologii TDI w przypadku silników diesla. Również w tym wypadku udało się połączyć wysoką moc z dużym obniżeniem zużycia paliwa.
tryb spalania uwarstwionego
(napełnienie cylindra ładunkiem uwarstwionym)
tryb homogeniczny
(napełnienie cylindra ładunkiem jednorodnym)
Przy tym rozwiązaniu, podobnie jak w technice TDI dla silników wysokoprężnych, paliwo jest dozowane bezpośrednio do komory spalania z dokładnością do milisekundy. Niezbędne ciśnienie przekraczające 100 bar (od 3 do 10 MPa) zapewnia pompa tłokowa, podająca paliwo do elektromagnetycznie uruchamianych wtryskiwaczy w cylindrach.
Bezpośredni wtrysk FSI jest w stanie realizować dwa różne stany napełnienia cylindra: ładunkiem celowo uwarstwionym lub homogenicznym.
Napełnienie warstwowe pozwala na wyjątkowo oszczędne zużycie paliwa przy częściowym obciążeniu silnika, ponieważ łatwo zapalna, "bogata" mieszanka znajduje się tylko w obrębie świecy zapłonowej. Efekt ten uzyskuje się dzięki takiemu sterowaniu strumieniem powietrza wpadającego do komory spalania powietrza, że w okolicy elektrod świecy powstaje optymalnie rozpylona mieszanka. W pozostałej części komory spalania znajdują się warstwy mieszanki z dużą nadwyżką powietrza.
Takie zróżnicowane napełnienie cylindra w silnikach z systemem FSI jest możliwe dzięki celowo ukierunkowanemu przepływowi ładunku oraz realizacji wtrysku benzyny bezpośrednio przed momentem zapłonu. Pozwala to na znaczne zredukowanie ilości wtryskiwanego paliwa - do wartości niezbędnej - zapewniającej prawidłowe spalanie w tej części cylindra.
Przy większych obciążeniach silnika cała mieszanka paliwowo-powietrzna w komorze spalania posiada optymalny stosunek Lambda = 1 (praca w trybie homogenicznym).
W silnikach FSI na ogół zaleca się stosowanie wysokooktanowych benzyn.
8.0 G
GDI – Gasoline Direct Injection
Rodzina silników benzynowych z bezpośrednim wtryskiem
Mitsubishi; Galant (1996)
Sama idea wtrysku benzyny bezpośrednio do komory spalania nie jest nowa. Już w 1937 r. mechaniczną wersję takiego rozwiązania zastosowano w silnikach lotniczych w celu umożliwienia ich prawidłowego działania na dużych wysokościach n.p.m.
Od 2005 r. będą obowiązywać normy toksyczności spalin EU4, zaś od 2008 r. przyjęto emisję CO2 dla nowych pojazdów na poziomie 140 g/km, co jest równoważne obniżeniu średniego zużycia paliwa do 5,6 dm3/100 km, czyli o około 20%. Aby osiągnąć te cele, konieczne jest dalsze prowadzenie działań od strony spalin, a więc dopalanie toksycznych gazów w konwerterach katalitycznych. Ponadto należy zintensyfikować zabiegi od strony silnika, mające na celu poprawienie sprawności przebiegu procesów zachodzących w cylindrze. Jednym z nich jest zastosowanie bezpośredniego wtrysku paliwa w połączeniu ze spalaniem ubogich mieszanek uwarstwionych.
Do całkowitego spalenia 1 kg benzyny potrzeba 14,7 kg powietrza. Jest to tzw. stosunek stechiometryczny, wynikający z chemii zjawisk, mających miejsce w komorze spalania. Opisuje go współczynnik nadmiaru powietrza Lambda = 1. Mieszanka paliwowo-powietrzna jest palna dla Lambda = 0,7 (mieszanka bogata) do 1,25 (uboga), maksymalny moment obrotowy silnik o zapłonie iskrowym rozwija dla Lambda = 0,9, a najmniejsze zużycie paliwa wykazuje przy Lambda = 1,1. Konwerter katalityczny do prawidłowego działania oczyszczającego wymaga Lambda = 1. Kompromisem między dynamiką (typową dla jednostek benzynowych) a ekonomią (charakterystyczną dla diesli) byłoby więc spalanie mieszanek o różnym składzie, w zależności od chwilowych wymagań eksploatacyjnych. W praktyce daje się to zrealizować przy użyciu bezpośredniego wtrysku paliwa, który już ze swej zasady działania może przynieść oszczędność pracy o około 8% w stosunku do systemów konwencjonalnych.
Połączenie tych dwóch rozwiązań przynosi 10 - 20% spadek zużycia paliwa (na biegu jałowym nawet o 40%), wskutek m.in. ograniczenia strat dławienia na przepustnicy, strat wymiany ciepła na ściankach cylindra i zmniejszenia średnich temperatur wewnątrz cylindra przy tworzeniu mieszanki. Podobnie zmniejsza się zawartość w spalinach CO2. Osiągi (moment obrotowy) rosną o około 5-10%, m.in. dzięki podwyższonemu stopniowi sprężania. Problemem pozostaje natomiast podwyższona emisja tlenków azotu (NOx), powstających przy wysokich (1800° C) temperaturach spalania ubogich mieszanek uwarstwionych przy częściowym obciążeniu silnika. By ją ograniczyć, stosuje się recyrkulację spalin, ale kosztem wzrostu zużycia paliwa dla obniżenia temperatury w komorze spalania. Zamiast lub obok niej montowane są też obecnie dodatkowe konwertery katalityczne, tzw. zasobnikowe, gromadzące w postaci azotanów szkodliwe tlenki azotu, powstające podczas pracy na ubogiej mieszance i rozkładające je na azot i tlen w trybie regeneracji (oczyszczania). Polega on na włączaniu na krótko (co minutę na 2-3 s) trybu pracy na bogatej mieszance jednorodnej (Lambda = 0,8). Niezbędny jest wówczas montaż dodatkowych czujników - temperatury i stężenia NOx, a w celu szybkiego nagrzania konwertera do temperatury pracy - dotrysk paliwa. Z kolei wciąż wysoka (do 300 ppm) zawartość siarki w benzynie utrudnia funkcjonowanie konwertera zasobnikowego, toteż docelowo należy spodziewać się wprowadzenia do sprzedaży paliwa zawierającego do 10 ppm siarki.
Konstrukcja układu wysokociśnieniowego bezpośredniego wtrysku benzyny BDE/GDI jest zbliżona do budowy systemu Common Rail, stosowanego w silnikach wysokoprężnych.
W jego skład wchodzi jedno- lub wielotłoczkowa pompa wysokiego ciśnienia (paliwo dociera do niej ze zbiornika pod ciśnieniem 3 - 5 bar), wymagająca podczas pracy chłodzenia i smarowania, aluminiowy, rurowy zasobnik pełniący funkcję akumulatora ciśnienia, wtryskiwacze elektromagnetyczne, elektroniczny moduł sterujący, czujnik paliwa wysokiego ciśnienia i zawór regulacyjny ciśnienia. Wartość ciśnienia wtrysku jest zmienna, waha się od 30 do 120 bar (wobec kilku bar w przypadku wtrysku pośredniego), stopień sprężania wynosi około 12. Dobór dawki paliwa, momentu wtrysku i czasu otwarcia wtryskiwaczy (wynosi on tu ok. 0,4 - 5 ms) następuje w zależności od warunków pracy silnika. Parametrem regulacyjnym jest chwilowa wielkość momentu obrotowego. Geometria strumienia mieszanki (kształt strumienia, kąt i miejsce podania dawki paliwa, wielkość kropli czyli poziom rozdrobnienia) jest formowana dzięki odpowiednio ukształtowanemu rozpylaczowi i końcówce iglicy wtryskiwacza. Zrealizowane w praktyce rozwiązania różnią się w szczegółach, zapewne z przyczyn prawno-patentowych, ogólna koncepcja pozostaje jednak bez zmian. Zakłada ona zasysanie kanałem dolotowym (pionowym lub pochylonym) do cylindra tylko powietrza. Paliwo podawane jest w zależności od trybu pracy: przy częściowym obciążeniu (co odpowiada prędkości obrotowej ok. 3500 obr/min, czyli jeździe miejskiej lub po autostradzie ze stałą prędkością) wtrysk silnie rozdrobnionego paliwa jest opóźniony, następuje pod koniec suwu sprężania. Strumień powietrza podlega zawirowaniu, najczęściej trafiając na odpowiednio ukształtowane wybranie w denku tłoka. Wokół świecy gromadzi się wówczas obłok bogatej (Lambda = 0,8), łatwo zapalnej mieszanki, izolowanej od reszty komory spalania warstwą (stąd mieszanka uwarstwiona) spalin oraz powietrza, skąd czerpany jest tlen do spalania mieszanki bogatej. Resztę cylindra wypełnia mieszanka uboga (Lambda = 1,5 - 2,5), trudno palna. Jej zapłon jest inicjowany przez czoło płomienia, rozprzestrzeniającego się od elektrody świecy. W ten sposób ulegają ograniczeniu straty ciepła, wzrasta sprawność procesu spalania, a dzięki pracy z nadmiarem powietrza, a więc z całkowicie otwartą przepustnicą, zredukowane również zostają straty dławienia (przepływu) przy napełnianiu.
GPS – Global Positioning System
System globalnego pozycjonowania.
USA (wojsko)
Ogólnoświatowy system nawigacji satelitarnej. Wykorzystuje się go m.in. do nawigacji, lokalizacji i nadzorowania pojazdów.
9.0 H
HDC – Hill Descent Control ; Hill Down Control
Kontrola zjeżdżania ze wzniesienia.
Samochody terenowe BMW X3 (2004) ; Land Rover
Polega na elektronicznym ograniczaniu prędkości zjazdu ze stromych wzniesień do zadanej prędkości maksymalnej.
HDI – Haute Pression Diesel Injection; High Pressure Direct Injection
Wtrysk oleju napędowego wysokiego ciśnienia.
PSA; Peugeot, Citroen
Silnik wysokoprężny o bezpośrednim wtrysku oleju napędowego oparty na Common Rail
HUD – Head-Up Display
Wyświetlacz na wysokości głowy.
Umożliwia wyświetlanie informacji na wewnętrznej stronie w dolnej części szyby przedniej samochodu przed kierowcą. Dzięki temu unika on spuszczania głowy podczas jazdy, co zwiększa bezpieczeństwo jazdy.
10.0 „I”
IC - Inflatable Curtain
Boczna kurtyna, chroniąca pasażera przed uderzeniem.
ICC – Intelligent Cruise Control
Inteligentna regulacja prędkości jazdy.
BMW i Porsche , Nissan Primera (2002), Infiniti
System uwzględnia odległość od poprzedzającego pojazdu dzięki wykorzystaniu radarowego zespołu rozpoznającego obiekty poruszające się przed samochodem. Umożliwia automatyczną regulację, dostosowując prędkość jazdy tak, aby zachować bezpieczną odległość od samochodu poprzedzającego.
Analog ACC.
IDE - Injection Directe Essence – (idE)
Bezpośredni wtrysk benzyny.
Siemens: Renault ; Megane Coupe (1999)
Wtrysk benzyny pod wysokim ciśnieniem (od 5 do 12 MPa) ze sterowaniem elektronicznym. Znacznie uproszczony GDI.
ISOFIX
System uniwersalnych zaczepów, przeznaczonych do zainstalowania fotelika dziecięcego.
Volvo i inni producenci
Kiedy siedzenia bezpieczeństwa dziecka są przymocowane rzemieniami i pasami, jest zawsze niebezpieczeństwo, że coś będzie zrobione niepoprawnie, tym samym narażając bezpieczeństwo dziecka. Z ISOFIX, to ryzyko znacznie jest zmniejszone, jeśli nie wyeliminowane.
11.0 „J”
JTD – Jet Thrust Diesel
Silnik o zapłonie iskrowym i bezpośrednim wtrysku paliwa.
Fiat ; Alfa Romeo
JTS – Jet Thrust Stoichiometric
Silnik o zapłonie iskrowym i bezpośrednim wtrysku paliwa
Fiat ; Alfa Romeo 156 II
12.0 „K”
KA -- Knieairbag
Poduszka gazowa chroniąca kolana.
KAT - Katalysator
Konwenter katalityczny
System ograniczający emisję szkodliwych substancji w spalinach.
13.0 „L”
LA – Light Assistant
Asystent świateł.
Skoda Octavia II
Układ automatycznego włączania świateł po zmroku, w tunelu i w innych warunkach przy zmniejszonej intensywności oświetlenia zewnętrznego.
LBE – Lean Burn Engine
Silnik spalający ubogą mieszankę
GDI (Mitsubishi)
LPG - Liquid Petroleum Gas
Skroplony gaz węglowodorowy.
Gaz stosowany jako paliwo do silników samochodowych. Jest to mieszanina gazów propan – butan.
14.0 „M”
MCC - Micro Compact Car
Mały, typowo miejski samochód kompaktowy.
Smart
MOLIS – Modulares Lichtsystem
Modułowy układ oświetlenia.
Hella: BMW
Polega na zastosowaniu diod świecących LED w lampach tylnych.
W porównaniu z innymi lampami opartymi o diody LED, lampy MOLIS osiągają to samo natężenie światła używając znacznie mniej diod LED. Zmniejsza to zużycie energii.
MPI - Multi Point Injection
Wielopunktowy wtrysk paliwa.
Skoda
MSP – Maserami Stability Program
Układ stabilizacji toru jazdy.
Maserati Coupe
MSS – Motor Start – Stop
Automatyczne uruchamianie silnika przy ruszaniu i wyłączanie go po zatrzymaniu.
15.0 „N”
N – Neutral
Neutralne; Położenie w skrzynce biegów
NGV – Natural Gas Vehicle
Pojazd zasolany gazem ziemnym
16.0 “O”
OBD - On-Board Diagnostics
System monitorujący działanie wszystkich podzespołów mogących wpływać na emisję spalin.
ODB - Offset Deformable Barrier
przeszkoda używana do prób zderzeniowych
OCS – Occupant Classification System
Układ klasyfikacji zajęcia siedzenia.
Siemens VDO
Układ czujników współpracujący z układem sterowania poduszek powietrznych. Za pomocą specjalnej maty zawierającej 50 czujników – wbudowanej w siedzisko siedzenia pasażera umożliwia rozpoznanie nie tylko obecności pasażera na przednim siedzeniu, lecz także pozycji, w której siedzi.
17.0 “P”
PAX
System mechanicznej obręczy pozwalającej na kontynuowanie jazdy po przebiciu opony.
Michelin – Renault
Nowatorska technologia, łącząca oponę z obręczą; system umożliwia bezpieczną jazdę (do 200km do 80km/h) w przypadku utraty ciśnienia w ogumieniu.
PCCB - Porsche Ceramic Composite Brake
Hamulec z kompozytowymi elementami ceramicznymi.
Porsche; 911 Turbo, Carrera 4S Cabriolet
Nowa technologia układów hamulcowych o zwiększonej wydajności i trwałości.
PDC - Park Distance Control
Czujnik odległości podczas parkowania pojazdu.
PPM – Parts Per Milllion
Liczba części na milion.
Jednostka pomiaru emisji niektórych szkodliwych składników spalin, np. węglowodorów (1000 ppm= 0,1%).
PSM - Porsche Stability Management
Zarządzanie stabilności Porsche
Porsche 911, Boxster, Cayenne
Samoczynna stabilizacja toru jazdy. Odmiana systemu ESP.
18.0 “Q”
19.0 “R”
RDS - Radio Data System
System informacji radiowej
Philips
Radiowy system przekazywania danych w paśmie fal ultrakrótkich.
RLFS – Returnless Fuel System
Bezodpływowy układ zasilania paliwem.
Zespół zbiornika paliwa tego układu jest zintegrowany z regulatorem ciśnienia paliwa, który kieruje nadmiar paliwa z powrotem do zbiornika. Wyeliminowano w ten sposób długi przewód odpływu paliwa z kolektora wtryskiwaczy umieszczonego przy silniku do zbiornika znajdującego się zwykle pod podłogą z tyłu samochodu. Rozwiązanie to stosowane jest w wielu współczesnych układach wtrysku benzyny.
ROPS - Roll Over Protection System
System ochrony po dachowaniu
Volvo C70
System zabezpieczający pasażerów w przypadku dachowania samochodu. System powoduje automatyczne wysunięcie się w ciągu 0,2 sekundy specjalnych pałąków bezpieczeństwa umieszczonych za zagłówkami tylnych foteli, gdy tylko samochód pochyli się pod kątem większym niż 40 stopni i powstanie niebezpieczeństwo przewrócenia się pojazdu.
RPM – Revolutions Per Minute
Liczba obrotów na minutę.
20.0 “S”
SAHR – Saab Active Head Restraint (SAHR 2)
Aktywny zagłówek Saab’a (Aktywne hamowanie głowy Saab’a)
Saab
System aktywnych zagłówków na przednich siedzeniach, chroniący głowy pasażerów w przypadku uderzenia samochodu od tyłu. Specjalne dźwignie wychwytują gwałtowne szarpnięcia głowy do tyłu. Ograniczają ruch głowy pasażerów i dzięki temu zmniejszają ryzyko odniesienia obrażeń odcinka szyjnego kręgosłupa. Zagłówki te stanowią konstrukcję mechaniczną i dlatego są elementami wielokrotnego użytku.
Badania skutków kolizji kończących się silnym uderzeniem w tył pojazdu wykazały, że ilość poważnych uszkodzeń kręgosłupa szyjnego po zastosowaniu aktywnych zagłówków pierwszej generacji spadła o 75%.
SCC – Spark Control
SCR – Selective Catalytic Reduction
Selektywna redukcja katalityczna
Daimler – Chrysler; Mitsubishi Volvo
Katalizator z systemem dozowania mocznika
Zapewnia niezbędną redukcję tlenków azotu i pomaga jeszcze bardziej ograniczyć emisję cząstek stałych. W związku z powyższym zapewnia ona dostosowanie do rygorystycznych wymagań ustawowych Euro 4. Technologia SCR sprawdza się od dziesięcioleci w zastosowaniach stacjonarnych przy oczyszczaniu gazów spalinowych w elektrowniach. Stąd pochodzi metoda redukcji szkodliwych tlenków azotu do obojętnego azotu i pary wodnej przy udziale amoniaku jako katalizatora. Obrót amoniakiem, jako materiałem niebezpiecznym, podlega w ruchu drogowym ograniczeniom. Z tego powodu w pojazdach użytkowych stosowany jest roztwór mocznika. Mocznik jest nietoksyczną, bezbarwną, bezwonną i rozpuszczalną w wodzie substancją wykorzystywaną w takich sektorach, jak rolnictwo, przemysł tekstylny, kosmetyczny i farmaceutyczny. Elektroniczny system zarządzania silnikiem dozuje roztwór mocznika z oddzielnego zbiornika do gorących gazów spalinowych z silnika, w których odbywa się konwersja na amoniak.
Koncepcja silnika z katalizatorem SCR zmniejszy emisję tlenków azotu w pojazdach użytkowych o ok. 85%. Umożliwi to zastosowanie wcześniejszego momentu wtrysku, co z kolei obniży zużycie paliwa o około 5%, tak więc ochrona środowiska jest w przypadku katalizatora SCR opłacalna, ponieważ wydatek na dodatkowy system oczyszczania spalin szybko zwróci się w postaci oszczędności na paliwie.
SIDEGUARD
system bocznych poduszek powietrznych
Mercedes
SIPS – Side Impact Protection System
System zabezpieczania i ochrony pasażerów w uderzeniach bocznych
Volvo S40, V40
Oparty na bocznych poduszkach powietrznych w oparciach fotela siedzenia przedniego.
Poduszki powietrzne SIPS nie są zaprojektowane, by uruchamiać się w razie wszystkich bocznych uderzeń. Bierze się pod uwagę różne czynniki przy kolizji; siłę wypadku, kąt, szybkość i punkt uderzenia. Możliwe jest rozwinięcie jednej poduszki powietrznej (tylko po stronie pojazdu dotkniętej przez uderzenie).
Volvo V40
System poduszki powietrznej SIPS
Ten system składa się z: generatora gazowego (1), boczne poduszki powietrzne (2) i elektroniczne sensory / kable (3).
SLS – Self Levelling Suspension
Samopoziomujące zawieszenie
SMG - Sequential Manual Gearbox; Sequentielles M-Getriebe
Sekwencyjna skrzynka biegów.
BMW
Manualna skrzynia biegów z funkcją sekwencyjnego przełączania biegów. Technologia ta polega na zmianie biegów poprzez układ sterujący, umieszczony na kole kierownicy (bez konieczności używania sprzęgła).
SPI - Single Point Injection
Jednopunktowy wtrysk paliwa.
Pośredni wtrysk paliwa silników o zapłonie iskrowym. Polega na wtrysku benzyny do kolektora dolotowego za pomocą jednego elektromagnetycznego wtryskiwacza paliwa umieszczonego w zespole wtryskowym (zawierającym także regulator ciśnienia paliwa, regulator biegu jałowego, czujnik położenia przepustnicy i przepustnicę) na kolektorze dolotowym sterowanego impulsami elektrycznymi elektronicznego sterownika silnika.
Stosowany w starszych rozwiązaniach silników o niezbyt dużej pojemności skokowej (zamiast gaźnika). Współcześnie wyparty przez wielopunktowy wtrysk benzyny ze względu na konieczność spełnienia surowych norm emisji szkodliwych składników spalin.
SPI – Spark Plug Injector
Świecowtryskiwacz
Saab (2001)
Element łączący funkcje jednej z elektrod świecy zapłonowej i wtryskiwacza. Funkcję drugiej elektrody pełni specjalnie ukształtowany środek denka tłoka.
Świecowtryskiwacz pozwala wtryskiwać paliwo za pomocą sprężonego powietrza i jednocześnie dokonuje zapłonu mieszanki. Sam proces wtrysku składa się z kilku faz, przy czym w ostatniej następuje krótki i gwałtowny wdmuch powietrza do cylindra, który wytwarza w nim turbulencję przyspieszającą przebieg procesu spalania. Dzięki możliwości odsuwania elektrody masowej od centralnej możliwa jest zmiana szczeliny z zakresie 1-3,5 mm. W zależności od warunków iskra może przeskakiwać zarówno do elektrody masowej, jak i specjalnie ukształtowanej powierzchni denka tłoka. Zmienna szczelina w połączeniu z dużą energią wyładowania elektrycznego jest niezbędna do zapalenia ładunku cylindra, który w rozwiązaniu Saaba aż w 70 procentach stanowią gazy spalinowe. Tak duży udział spalin jest oczywiście zamierzonym działaniem. Dzięki temu udaje się bowiem uzyskać uboższą mieszankę paliwowo-powietrzną bez udziału dużej ilości powietrza, którego nadmiar sprzyja powstawaniu tlenków azotu. Obojętne już chemicznie spaliny nie wpływają na współczynnik lambda, który jest równy jeden, i dzięki temu zamiast drogich konwertorów katalitycznych wyłapujących tlenki azotu można zastosować zwykły katalizator.
SRS - Safety Restraint System – (AIRBAG, SIDEGUARD)
System bezpieczeństwa pasażerów.
Dodatkowy system unieruchamiający, zawierający poduszki gazowe I napinacze pasów bezpieczeństwa.
SRS AIRBAG – Supplemental Restraint System AIRBAG)
Oznaczenie np. na tapicerce samochodu informujące o miejscu umieszczenia poduszki powietrznej.
Typowy system z dwiema poduszkami powietrznymi:
1- poduszka kierowcy,
2- poduszka pasażera,
3- wiązka przewodów,
4 - urządzenie sterujące czujnikami.
Poduszka powietrzna w przypadku zderzenia zostaje błyskawicznie napełniona, zmniejszając ryzyko obrażeń ciała. Oprócz poduszek czołowych stosuje się obecnie poduszki boczne oraz tzw. kurtyny zapobiegające obrażeniom głowy podczas zderzenia bocznego.
Lampka sygnalizacyjna SRS umieszczona jest w zespole wskaźników. Po włączeniu zapłonu lampka ta świeci się czerwonym światłem. Przy prawidłowo działającym systemie, po uruchomieniu silnika lampka ta gaśnie. Jeżeli w układzie jest jakaś usterka wykryta przez układ diagnostyczny lampka będzie się świeciła aż do usunięcia usterki i wykasowania błędu z pamięci układu.
SSPS - Speed Sensitive Power Steering
Wspomagania układu kierowniczego zależności od prędkości pojazdu.
BMW – seria 5 (2004) ; Daewoo Leganza ; Ssangyong Rexton
Progresywne wspomaganie układu kierowniczego.
StabiliTrak
System kontroli stabilności pojazdu
Buick, Cadillac, Chevrolet, GMC, Pontiac, Saturn
Zasada działania podobna do ESP.
STC - Stability and Traction Control - DSA
układ kontroli napędu i stabilności pojazdu
SULEV – Super Ultra Low Emission Vehicle
Pojazd o bardzo małej emisji (związków szkodliwych).
USA (Kalifornia)
Standard emisji związków szkodliwych w spalinach samochodów osobowych i lekkich ciężarowych.
SUV – Sport Utility Vehicle
Pojazd sportowo-użytkowy.
Samochód sportowo-rekreacyjny o uniwersalnym nadwoziu typu kombi i polepsonych własnościach trakcyjnych oraz terenowych, zwykle dzięki polepszonemu prześwitowi, stałemu napędowi wszystkich kół i przeważnie automatycznemu rozdziałowi momentu obrotowego między osie przednią i tylną.
SUW - Smart Utility Wagon
Zgrabny pojazd użytkowy.
Renault Megane Scenic RX4
SVC - Saab Variable Compression
Silnik o zmiennym stopniu sprężania.
Saab (2001)
Jednostka SVC niczym nie zdradza swej mocy.
Premiera – Genewa 2001
Monogłowica - Pochylenie względem siebie dwóch części silnika jest wykonane poprzez mimośrodowy mechanizm korbowy poruszany siłownikiem hydraulicznym
Jest to unikalna (prototypowa) jednostką napędową, w której inaczej dokonano podziału pomiędzy górna i dolna częścią silnika. Część górna nazywana monogłowicą składa się z głowicy cylindrów na stale połączonej z tulejami cylindrowymi, natomiast część dolna - skrzynia korbowa to kadłub silnika, wał korbowy, korbowody oraz tłoki. Te obie zasadnicze części silnika są ze sobą połączone wahliwie i istnieje możliwość ich odchylania o kat 4°, co wystarcza do płynnej zmiany stopnia sprężania od 8 do 14, czyli w zakresach w których pracują silniki benzynowe i wysokoprężne. Pochylanie jest dokonywane samoczynnie przez siłownik hydrauliczny, przy czym optymalny stopień sprężania w określonych warunkach jest wyliczany przez specjalnie dostosowany system, zarządzający praca silnika.
Dwa skrajne stany pracy silnika SVC. Po lewej przy pionowym ustawieniu monogłowicy komora spalania ma najmniejszą pojemność i stopień sprężania wynosi 14. Po prawej przesunięcie monogłowicy o kat 4° powoduje powiększenie objętości komory spalania i stopień sprężania zmniejsza się do 8. Zmiany ustawienia kątowego monogłowicy realizuje układ mimośrodowy (po prawej stronie silnika) bezstopniowo.
Do zestawu silnika SVC wchodzi tez mechaniczna sprężarka z chłodnica powietrza doładowującego, zapewniająca ciśnienie doładowania do 2,8 bara. Zdecydowano się na wybór takiej rzadko stosowanej, choć bardzo wydajnej sprężarki, która wprawdzie nie jest tak sprawna jak turbosprężarka, ale dzięki bezpośredniemu elektrycznemu sprzęgnięciu z silnikiem szybko reaguje na zmianę położenia pedału przyspieszania i nie powoduje zwłoki w narastaniu ciśnienia doładowania..
Wal korbowy, korbowody, tłoki z pierścieniami oraz układ rozrządu są identyczne jak w innych jednostkach Saaba. Szwedzi zastosowali jako silnik bazowy pięciocylindrowa jednostkę napędową o pojemności zaledwie 1598 cm3. Uzyskano 225KM.
Przy wysokim obciążeniu silnika występuje niski stopień sprężania i wysokie ciśnienie doładowania, zaś przy niskim obciążeniu spada ciśnienie, a wrasta stopień sprężania. Jednostka wykazuje 30% oszczędność w zużyciu paliwa a emisja związków szkodliwych w silniku SVC została zredukowana do poziomu obecnych i przyszłych norm emisji spalin.
Przekrój - Ważnym elementem silnika SVC jest uszczelnianie pomiędzy skrzynią korbową a głowicą, wykonane w postaci miecha z gumy, odpornej na olej, wysoką temperaturą i szybkie zmiany ciśnienia.
21.0 „T”
TCS – Traction Control System
Układ regulacji siły napędowej.
Uproszczona wersja układu ASR. Układ wykonuje część funkcji ASR tzn. działa na koło, które ślizga się, a nie na silnik. Kiedy jedno lub obydwa koła napędzające ślizgają się na śliskiej nawierzchni (śnieg, lód, piasek, błoto, woda) TCS powoduje ich hamowanie. Działa przy poniżej 30-50 km/h(w zależności od samochodu) i jest użyteczny szczególnie podczas ruszania lub nagłego przyspieszania - jednak źle ustawiony system znacznie obniża osiągi samochodu. Układ włącza się automatycznie z chwilą włączenia kluczyka wyłącznika zapłonu. W niektórych pojazdach można go wyłączyć wyłącznikiem umieszczonym na desce rozdzielczej.
TDCI – Turbo Diesel Common Rail Injection
Turbodoładowany silnik o zapłonie samoczynnym z bezpośrednim wtryskiem paliwa typu Common Rail.
Ford
System korzysta z układu Common Rail II generacji.
TDI - Turbo Diesel Injection; Turbodiesel Direct Injection; Turbocharged Direct Injection Diesel
Silnik wysokoprężny z bezpośrednim wtryskiem paliwa i turbodoładowaniem
Volkswagen
TIPTRONIC
TMC - Traffic Message Chanel
Kanał informacji drogowej
Audi
Wykorzystywany jest przez system nawigacyjny, połączony z odbiornikiem radiowym z RDS. Samoczynnie wyznacza trasę podróży. Jest bezpłatny (np. w Niemczech).
TPM - Tyre Pressure Monitoring
System monitorujący ciśnienie w oponach.
Renault Laguna II , Lexus, Skoda Octavia II
Układ sygnalizuje niewłaściwą wartość ciśnienia w oponach.
TRACS - Traction Control System
System kontroli napędu
Dzięki układowi regulacji poślizgu napędu, każdy pojazd bezpiecznie pokona wzniesienie np. drogę pokrytą z jednej strony lodem a z drugiej suchy asfalt. System analogiczny do ASR.
TS – Twin Spark
Podwójna iskra / Bliźniacze świece
Alfa Romeo
Nazwa systemu spalania z dwoma świecami zapłonowymi w każdej komorze spalania. Zapewnia pracę silnika nawet przy uszkodzeniu układu zapłonowego (taka była motywacja przy wprowadzaniu podwójnego układu w wyścigowych autach w latach ’40 XX wieku).
Usprawnia proces spalania mieszanki paliwowo – powietrznej. Czoło płomienia w komorze spalania jest zdublowane, do zapłonu dochodzi szybciej i łatwiej.
TWIN SPARK – (TS)
22.0 „U”
UAV – Urban Activity Vehicle
Miejski pojazd wielofunkcyjny (wielozadaniowy).
Ford Fusion
Stanowi w istocie mały minivan eksploatowany głównie w mieście.
U-KAT - Ungeregelter Katalysator
Reaktor katalityczny nie współpracujący z sondą lambda
Unijet
Dwufazowy wtrysk zasobnikowy Common Rail
Fiat
ULEV – Ultra Low Emission Vehicle
Pojazd o bardzo małej emisji związków szkodliwych. Standard emisji związków szkodliwych w spalinach samochodów osobowych stanu Kalifornia (USA).
23.0 „V”
VALVETRONIC – Valve Electronic
Elektroniczny wznios zaworów
BMW seria 3 (2002) ?
Układ ciągłej elektronicznej regulacji zmiennych faz rozrządu i wzniosu zaworów stosowany w silnikach o zapłonie iskrowym.
VAN
Potoczna nazwa samochodu rodzinnego
Chrysler Voyager
7 miejsc siedzących
VDC - Vehicle Dynamics Control
Kontrola dynamiki pojazdu
Infiniti, Nissan; Alfa Romeo
System kontroli stabilności pojazdu o działaniu podobnym do ESC lub ESP
VDCS - Vehicle Dynamics Control System
System dynamicznej kontroli pojazdu
Subaru Outback
System kontroli stabilności pojazdu podobny do ESP
VSA - Vehicle Stability Assist (ESC)
Asystent stabilności pojazdu.
Honda; Acura (rynek amerykański)
Wspomaganie stateczności ruchu. Umożliwia zachowanie stabilności toru jazdy na zakręcie oraz przyczepności podczas przyspieszania. Odpowiednik ESP i ASR. Układ może oddziaływać na hamulce poszczególnych kół i przepustnicę silnika.
VSC – Vehicle Skid Control
Regulacja poślizgu pojazdu.
VSC – Vehicle Stability Control
Kontroli stabilności pojazdu.
Toyota (2001)
Regulacja stabilizacji toru jazdy pojazdu. Odpowiednik ESP (Electronik Stability Program). Posiada akustyczną sygnalizację bocznego poślizgu.
VTEC – Variable Valve Timing and Lift Electronic Control
Elektroniczna kontrola zmiennych faz rozrządu i wzniosu zaworów.
Honda (1989)
Stosowana w silnikach benzynowych.
VTG – Variable Turbinen-geometrie; Variable Turbine Geometry
Zmienna geometria turbiny.
Zmienne ustawienie łopatek kierownicy turbiny. Nakierowuje ona przepływ spalin na łopatki wirnika turbiny, wykorzystywana w turbosprężarkach silników samochodowych.
VVT-i – Variable Valve Timing - intelligence
Inteligentne zmienne fazy rozrządu.
Toyota
Inteligentny system zmiennych faz rozrządu.
24.0 „W”
WHIPS – WHIplash Protection System
System ochrony przed uszkodzeniem kręgów szyjnych w czasie kolizji.
Volvo V70 II (1999)
Nazwa specjalnej konstrukcji siedzenia przedniego, zawierającej specyficzny szkielet oparcia, który pod wpływem siły bezwładności ciała osoby siedzącej w razie uderzenia wygina się do tyłu, zmniejszając obciążenie górnego odcinka kręgosłupa o 50%.
WRC - World Rally Car
FIA
Najwyższej klasy samochód rajdowy, posiadający homologację Rajdowych Samochodowych Mistrzostw Świata.
25.0 „Z”
ZLEV – Zero Emission Vehicle
Pojazd o zerowej emisji (substancji trujących).
Rozwinięcie LEV. Nie istnieją pojazdy w pełni spełniające wymogi tej ustawy, bo pod uwagę bierze się nie tylko spaliny, ale również czystość ekologiczną technik i technologii związanych z wytworzeniem samego silnika oraz paliwa do niego.
26.0 „1,2,3…”
4ETS - Four Wheel Electronic Traction System
Elektroniczny układ napędowy czterech kół.
Mercedes; modele z napędem na 4 koła m.in. klasa G
Stanowi automatyczny napęd czterech kół sterowany elektronicznie.
4WD - 4 Wheel Drive
Napęd na cztery koła.
4WS – 4 Wheels Steered; 4 Wheels Steering
4 koła skrętne.
System w którym wszystkie 4 koła są kierowane. zrodlo polpol cba pl
|
|
|
Nowości • 
Mapa Strony • 
Index Mapy strony • 
RSS • 